BİTKİLER ALEMİ

Ak kaz ayağı, Ak pazı, Sirken (Chenopodium album ) Familyası: Chenopodiaceae İngilizce: Lamb's quarters Çevre İstekleri; Ağır olmayan, nemli, azotça ve humusça zengin tınlı, tınlı-kumlu toprakları sever. Topraktan bol miktarda bitki besin maddesi çeker, özellikle bahçelerde çok görülür. Tüm dünyaya yayılmış olup, Çukurova’da pamuk, buğday ve bahçe kültürlerinde tespit edilmiştir. Morfolojisi ; Bitki tek yıllık olup, sap önceleri üzerine un serpilmiş gibi tozlu, daha sonra yeşil ancak köşeli, bol dallı dalların üzeri yeşil bazende kırmızımsı çizgili olup, Chenopodium album 2 m kadar büyüyebilir. Ancak uygun olmayan koşullarda boyu 10 cm civarında kalabilir. Yapraklar uzun saplı, kenarları dalgalı, bazende parçalı, 12-85 X 3-55 mm büyüklüğünde, koyu yeşil renkte, oval yada mekik şeklindedir. Genellikle yapraklar eşit büyüklükte değillerdir. Alt yapraklar genellikle oval, üst yapraklar daha dardır. Çiçekler küçük olup, çiçek demetleri pramiti andırır, beyaz-yeşil r...

MISIR KOÇANKURDU ( Sesamia nonagrioides Lef., S. cretica Led.) Tanımı ve Yaşayışı • Mısır koçan kurdu kelebeklerinin kanat açıklığı 28-33 mm, vücut uzunluğu 14-17 mm’dir. • Ön kanatları genel olarak açık sütlü, kahverengimsi devetüyü veya sarımsı bej rengindedir. Arka kanatlar ise gümüşi beyaz veya ipeğimsi beyaz renktedir. Arka kanatlar dışa doğru hafif  koyulaşmaktadır. • Baş ve bacaklar toprak rengine kaçan pembe-sarı tonda tüylerle kaplıdır. Bazı bireylerde bu renkler kızılımsı kahverengiye kadar dönüşebilmektedir. • Yumurtalar alttan ve üstten içe doğru basık ve yassıdır. Dişiler yumurtalarını genellikle kümeler halinde bırakmaktadır. Yumurtalar ilk bırakıldıklarında açık krem renginde olup, daha sonra renk koyulaşır • Larvanın boyu ortalama 30-35 mm’dir. • Larvaların üst kısmı tipik pembe renkte ve tüysüzdür. • Kelebekler ilkbaharda, mart sonundan itibaren görülmeye başlarlar. • Bir dişi bir kaç kez olmak üzere 200–350 yumurta bırakır. Kelebeklerin ömrü orta...

ÇELTİK BEYAZ UÇ NEMATODU (Aphelenchoides besseyi Christie ) İnce iğ veya iplik şeklinde bir vücut yapısına sahip olup uzunluğu 0.44- 0.84 mm ve genişliği 14-22 μm’dur. Boşaltım açıklığı vücudun ön tarafında sinir halkasının yakınlarındadır. Dudak bölgesi yuvarlak ve hafif boğumlu olup vücuttan biraz geniştir. • Sadece su içinde hareket edebilir. Migrasyon yağmurlardan sonra bitki film tabakası gibi su ile kaplandığı zaman ortaya çıkar. Nematodun etkin olarak aktivasyonu ve beslenebilmesi için atmosfer neminin % 70’in üstünde olması gerekir. Bu yüzden tropik iklim koşulları uygundur. Nematod, sıcaklık değerleri 13 ile 42 °C arasıda aktif olur. Optimum sıcaklık 31.8 °C’dir ve bu sıcaklıkta hayat devrini en kısa sürede tamamlar. Zarar Şekli • Çeltik beyaz uç nematodu Türkiye’de ilk kez 1995 yılında İpsala (Edirne) ve Gönen (Balıkesir)’de saptanmıştır. • Hassas bitkilerin sap ve yapraklarında meristem dokuda beslenir. Zarar görmüş çeltik bitkisinde kardeşlere ait yaprakla...

PAMUKTA YEŞİLKURT, Helicoverpa armigera  Zararları Hastalık Tanımı Yeşil kurt kelebeklerinin kanat açıklığı 31-35 mm'dir. Erkek kelebeklerin ön kanatları grimsi - yeşil, yeşilimsi devetüyü veya zeytin yeşili renktedir. Dişinin ön kanatları ise turuncu - kahverengi, kırmızımsı - kahverengi veya tuğla kırmızısı renktedir. Yeşil kurt kelebeklerinin ön kanatları üzerinde biri böbrek diğeri daire şeklinde iki leke bulunmaktadır. Yumurta kubbe şeklinde ve beyaz, soluk sarımsı yeşil renktedir. Üstten alta doğru meridyene benzeyen sırt şeklindeki çıkıntılar tüm yumurta yüzeyini kaplarlar. Yumurtalar açılmaya yakın koyulaşır ve yumurta üzerinde enine bir band oluşur. Yumurta çapı ortalama 0.49 mm dir. Larva yumurtadan ilk çıktığında şeffaf, soluk grimsi yeşil renktedir. Baş ise koyu siyahımsı kahverengi renktedir. Dönemler ilerledikçe vücut üzerinde uzunlamasına bant şeklinde, değişik renk ve lekeleri de değişir. Son dönem larva yeşil, kahverengi veya turuncu rengin değişik tonl...

TEPEGÖZ (Triops spp.) Tanımı ve Yaşayışı • Tepegözün genel görünümü, baş kısmını ve bacaklarını da kaplayan yassı bir kalkan biçimindedir. Ergin zeytin grisi renkte, uzunluğu ≤5 cm’dir. Vücut levha şeklinde pullarla kaplıdır. • Ergin dişinin yumurta bırakması sıcaklığa, toprak karakterine ve çeltik tavalarına su basmasına göre değişmektedir. Yumurtalar portakal renginde olup, keseler içerisinde bulunur. Takip eden ilkbaharda tarlalara su verilince açılır, senede bir veya daha fazla döl verebilir. Beş larva dönemi geçirdikten sonra ergin olur. Zarar Şekli • Tepegözün ergin ve larvası çeltikte çimlenme devresinde kuvvetli ağızlarıyla taneleri taşımakta, devamlı hareket edip toprağı karıştırarak çimlenen tanelerin toprağa tutunup köklenmesine engel olmakta, çimlenmiş olanların tepelerini kopararak gelişmeyi durdurup tavaların bozulmasına sebep olmaktadır. Ayrıca çeltik tarlalarındaki sivrisinek larvaları ve yumurtaları ile de beslenmektedir. • Marmara ve Karadeniz bölgel...

ÇELTİK YANIKLIK HASTALIĞI (Pyricularia oryzae ) Hastalık Belirtisi Hastalık; bitkinin yaprak, yakacık, kın, boğum, salkım, salkım boğumu ve tane kavuzlarında görülür. Genellikle yaprak lekeleri Temmuz ayından itibaren görülmeye başlar. Bu lekeler iğ veya baklava dilimi şeklinde, iki ucu sivri, ortası gri-bej veya saman sarısı renkte olup etrafı kahverengi bir hale ile çevrilidir. • Lekelerin şekli, sayısı, büyüklüğü çeltik çeşidinin duyarlılığına, etmen ırkının hastalandırma yeteneğine ve hastalık gelişimi için çevre koşullarının uygunluğuna bağlı olarak değişir. Başlangıçta ayrı ayrı ve küçük olan lekeler daha sonra büyüyüp birleşerek yaprağın tamamen kurumasına neden olabilirler. • Hastalıklı yakacık, iplikle sıkılmış gibi bir görünüm alır. Yakacıktaki leke, yaprak kınına doğru uzanabilir. Kın üzerindeki lekeler yaprak ayasındakilerden farklıdır. Belirli bir şekilleri yoktur, uzunlamasına gelişirler. • Sap üzerinde ise yağ lekesini andıran belirtiler oluşur ve bu...

Zeytin Sineği Bactrocera olea Tanımı ve Yaşayışı Ergin 4-6 mm boyunda, parlak kahve ve bal renklidir. Zeytin sineği, çoğunlukla kışı toprağın 2-5 cm derinliğinde pupa halinde veya zeytinlik ve fundalıklarda ergin halinde geçirir. Erginler, toprak sıcaklığının 10 C0’yi bulmasından itibaren, ender olarak nisan başlarında, genel olarak hazirandan itibaren topraktan çıkmaya başlarlar. Yumurta koyma olgunluğuna gelmek için, bir süre civardaki tatlı maddelerle beslenirler. Meyvelerin yumurta konulmaya elverişli hale gelmeye başladığı haziran sonlarında çiftleşen dişiler, öncelikle iri, parlak ve yağlanmaya başlamış zeytin meyvelerine yumurtalarını bırakır. Bir dişi bir zeytin meyvesine ancak tek bir yumurta bırakabilir. Yoğunluğun yüksek olduğu yerlerde bir zeytin meyvesine farklı dişilerce 7-9 adet yumurta bırakılabilir. Yumurta konan yer, bir gün sonra koyu kahverengine dönüşür, buna’’vuruk’’ denir. Bir dişi hayatı boyunca 200-250 yumurta koyabilir. Yazın yumurta açılma süresi 18 ...

MISIRDA KÖK VE KÖKBOĞAZI ÇÜRÜKLÜĞÜ ( Pythium spp., Fusarium spp., Rhizoctonia spp., Macrophomina phaseolina (Tassi) Goidanich) Hastalık Belirtisi: • Mısırda kök ve kökboğazı çürüklüğüne fungal etmenler neden olur. • Hastalık fide devresinde görülür. • Hastalık nedeniyle tohumlar çürür. • Çimlendiyse çıkış öncesi veya çıkış sonrası ölümler (çökerten) meydana gelir. • Daha ileri dönemlerde ise bitkilerde sap çürüklüğü ve solgunluk belirtileri görülmektedir. • Kökboğazı ve sap çürüklüğünde tipik olarak bitkilerde gövde ekseni etrafında dönme ve bükülmeler meydana gelir. • Hastalıklı bitki devrilir, toprağa değdiği boğumlarda destek köklerin oluştuğu görülür • Mantar olgun bitkilerde köklere girer ve kabuk dokusunda gelişerek gövdeye girer. • Fide devresinde ölümlere neden olabilir. • Mısır kök ve kök boğazı çürüklüklerinin neden olduğu kayıplar çevre faktörlerinden önemli ölçüde etkilenmektedir. • Uygun koşullarda bazı tarlalarda %20-30’lara ulaşabilen verim ...

 MISIR YAPRAK YANIKLIĞI Bipolaris (=Helminthosporium) maydis Nisik Exserohilum (=Helminthosporium) turcicum Pass. Hastalık Belirtisi: • Mısır yaprak yanıklığının etmeni bir mantardır. • Kışı mısır artıklarında ve tane içerisinde geçirir. • Rüzgar ve su ile taşınır. • Baklava dilimine benzeyen küçük lekeler hastalık ilerledikçe büyük lekelere dönüşür. • Etmen; yaprak, kın, koçan yaprağı, koçan sapı ve koçanda bulunabilir. • Etmen ayrıca fide döneminde kök çürüklüğü ve solgunluğa da neden olabilir. • Hastalık ılıman (20-32°C) ve nemli bölgelerde görülmektedir. • 18-27°C ve nemli havalar hastalık gelişimini teşvik ederken kuru havalar ise engeller. • Hastalık ekstrem koşullarda 4-5 yapraklı devreden itibaren görülebilmektedir. • Bitkilerin hastalığa duyarlı devresi olan tozlanma döneminde ağır enfeksiyonlar meydana getirir. • Hastalık bu dönemden önce ortaya çıkmışsa verim kaybı %50 olabilmektedir. Hastalığın Görüldüğü Bitkiler: Mısır yaprak yan...

MISIR YAPRAK KURTLARI Pseudaletia (= Mythimna ) unipuncta Haworth Acantholeucania (= Mythimna ) loreyi Dup ( Lepidoptera: Noctuidae) 1.   TANIMI VE YAŞAYIŞI Pseudaleti unipuncta Haworth : Erginin kanat açıklığı 44–48 mm, vücut uzunluğu 15–18 mm’dir. Ön kanatlar kremit rengi veya sarımsı kahverengidir. Ön kanadın ortasında nokta şeklinde beyaz bir leke bulunur ve beyaz çok ince bir çizgi, kanadın bazalından beyaz lekeye kadar uzanır. Arka kanatlar bejimsi kahverengidir (Şekil 1a) . Yumurtaları 0.5 mm çapında yarı küresel, hafif yassı ve düz bir tabana sahip, beyazımsı krem renkte olup, kümeler halinde bırakılır. Olgun larva, 40 mm uzunluğunda, toprak renginde, sarımsı pembe veya yeşilimsidir. P.unipucta larvalarında her iki tarafta 3 belirgin boyuna bant vardır (Şekil 2a) . Pupa parlak, koyu kahverengidir. Acantholeucani loreyi Dup.: Erginin kanat açıklığı 35-38 mm, vücut uzunluğu 15- 18 mm’dir. Ön kanatların rengi soluk sarıdan koyu kahverengiye kadar de...

BUĞDAY SÜRME HASTALIKLARI (Adi Sürme [ Tilletia caries (DC.) Tul., T. foetida (Wallr.)Liro.] Cüce Sürme (T. contraversa Kühn.) 1.   TANIMI VE YAŞAYIŞI Sürme, Ülkemizde kör, karadoğu, karamuk gibi isimlerle de anılan bir başak hastalığıdır. Adi Sürme hastalığını iki etmen oluşturur. Bunlardan biri Tilletia foetida ( =leavis ), diğeri ise Tilletia caries ’dir. Cüce sürme hastalığını ise T.contraversa oluşturmak- tadır. Bu türlerin hastalık belirtileri, biyolojileri ve mücadelesi birbirlerine benzemekte, ayrımları ise sporların (klamidospor) mikroskopta incelenmesi ile yapılmaktadır. T.foetida ’nın sporları oval, düz ve kenarları kalın zarlıdır. T.caries ’in sporları ise yuvarlak veya ovala yakın, üzeri bal peteği gibi desenli, kenarları düzgün dişlidir. T.contraversa ’nın sporları ise daha çok T.caries ’in sporlarına benzemekte, fakat etrafı narin bir zar ile kaplıdır. Bu türlerin, dünyada olduğu gibi Türkiye’de de buğday çeşitlerini hastalandırma gücü birbirinden...

BUĞDAY KARASİNEĞİ  (Phorbia securis Tiensuu ) (Diptera: Anthomyiidae) TANIMI VE YAŞAYIŞI Ergin, genellikle siyah renkte olup 3.5-5.0 mm boyundadır. Kanat uzunluğu 3.0-4.5 mm olup, istirahat halinde abdomeni 1.0-1.5 mm geçer. Kanatlar gri renkli olup kanat damarları kahverengidir (Şekil 1. a,c) . Şekil 1. Buğday karasineği ergini (a), larvası (b), kanat damarlanması (c) ve pupanın apikal ucu (d). Yeni bırakılmış yumurtalar beyaz renkte olup, zamanla sarımsı bir renk alır. Ortalama 1.2 mm boyda olup, silindirik yapıdadır. Toplam 3 larva dönemi vardır. Yumurtadan çıkan larva beyaz renkli olup yaklaşık 1.0 mm boyundadır. İkinci dönem larva boyu yaklaşık 3.0 mm’dir. Üçüncü dönem larvalar sarımsı-beyaz renkte ve ortalama 7 mm boyundadır. Larvanın baş tarafı sivrimsi, abdomen sonu küt biçimdedir (Şekil 1b) . Pupa, kırmızımsı kahve renkte, fıçı şeklinde, ortalama 4 mm uzunlukta olup,  analda 2 adet stigma bulunur (Şekil  1 d) . Bir dölünü ilkbaharda, diğer dölünü sonbaharda üzer...

Fasulye ( Phaseolus vurgalis ) Tohumdan Çıkışı