Pamuk Yetiştiriciliği

PAMUK YETİŞTİRİCİLİĞİ

TOPRAK İSTEKLERİ

Pamuk, her türlü toprakta yetişebilen bir bitki olmakla birlikte, yüksek verim ve kaliteye ulaşabilmek için toprağın derin profilli alüviyal olması gerekir. Derin, kumlu-killi, su tutma yeteneği yüksek, geçirgenliği, işlenmesi ve sulanması kolay topraklar pamuk tarımı için ideal topraklardır.

İKLİM İSTEKLERİ

Pamuk tarımında en önemli iklim faktörlerinin başında sıcaklık, gün ışığı, yağış ve oransal nem gelmektedir.Yıllık ortalama sıcaklığın 19ºC ,yaz ayları sıcaklığı ise 25ºC olması gerekir.Sıcaklık tarak oluşmasından önce 20ºC , çiçeklenme döneminde 25ºC , kozaların gelişme döneminde ise 30-32ºC olmalıdır. Hasat döneminde kozaların iyi açılabilmesi için sıcaklığın azalması ( 15º C ye kadar ) istenir.

TOPRAK HAZIRLIĞI

Tarlanın pamuk ekimine hazırlanması sürecinde ilk yapılacak işlemler tarla temizliği ve toprak altı işlemesidir.Uzun yıllar pamuk yetiştirilen topraklarda zamanla pulluk altı yada taban taşı denilen sert bir tabaka oluşur.Bu tabaka bitki köklerinin gelişmesine engel olacağı için kırılması gerekir. Bu iş için subsoiler adı verilen aletler kullanılır.Bu aletle toprağın üst yapısı bozulmadan toprak 90 cm derinliğe kadar işlenir. Bu işlemi sonbahar ve kış sürümleri ile tohum yatağının hazırlanması izler. Eğer pamuktan sonra yeniden pamuk ekilecekse sonbahar aylarında saplar kesilip toprak 20-25 cm derinliğinde sürülmelidir.Tarla otlu ve toprak tavı da uygun ise kış aylarında sürüm işleminin tekrarlanması yararlıdır. Eğer tahıldan sonra pamuk ekilecekse hasadın ardından toprak tavlı iken hemen sürülmelidir.Pamuk tarımında son sürüm tohum yatağını hazırlamak için yapılan ilkbahar sürümüdür. Bu sürümde 15 cm derinlik genellikle yeterlidir.

 

                                               EKİM

Yüksek verim ve kaliteli ürün elde etmek için genetik saflığı yüksek tohum kullanımı çok önemlidir.

İyi bir tohumlukta aranan özelliklerin başlıcaları şunlardır ;

---Tohumluk çiğit, iri, dolgun, biçimi ve rengi yeknesak olmalıdır. İçinde fazla çıplak, yeşil ve esmer, seyrek havlı çiğit bulunmamalıdır.

---Selektörlenmiş ve iyi temizlenmiş olmalıdır. İçinde boş ve kırık çekirdek yaprak gibi yabancı maddeler olmamalıdır.

---Tohumlar kuru ve sert olmalıdır.

---Çimlenme gücü %80 ve daha fazla olmalıdır.

---Sawgin çırçır fabrikasında çırçırlanmış olmalıdır.

---Havı alınmış olmalıdır.(Delinte tohum)

Pamuğun ekim zamanı iklim koşullarına göre belirlenir. Ekim için toprak sıcaklığının 15ºC nin üstüde olması gereklidir. Yıldan yıla ekim zamanı değişiklik göstermekle birlikte en uygun ekim zamanı 25 mart-30 nisan tarihleri arasıdır.

Ekim mibzerle sıraya yapılır.Sıra arası 70 cm, sıra üzeri 35-40 cm olmalıdır. Ekim derinliği toprak koşullarına göre genellikle 3-4 cm.dir. Tohumun çimlenmesi normal koşullarda 5-10 gün içinde gerçekleşir.

BAKIM

Pamukta bakım işleri seyreltme,çapalama ve uç almadır.Bitkinin iyi gelişmesini ve çabuk olgunlaşmasını sağlamak için seyreltme işleminin yapılması gerekir.Bitkiler henüz 4 yapraklı iken 5- 6 cm ara ile hafif bir seyreltme (tekleme ) yapılır.İlk seyreltme ilk çapa, ikinci (tam ) seyreltme ise ikinci çapa ile birlikte yapılmalıdır.Çıkıştan sonra görülen  yabancı otların çapalanarak yok edilmesi gerekir.Çapalama sayısı tarladaki yabancı ot durumuna göre değişir.Kozalar açılmaya başladıktan sonra bitkinin tepesinden 10-15 cm kısmının kırılmasına uç alma denir.Bu işlem, geç ekilmiş veya fazla sulanmış tarlalarda uygulanır.Gelişmesi normal olan bitkilerde uç almaya veya büyüme düzenleyicisi kullanmaya gerek yoktur.

SULAMA

Değişik iklim ve toprak koşullarına göre pamuk bitkisinin su ihtiyacı 400-600 mm kadardır.Pamuk üretim bölgelerinde yıllık yağış miktarı  yetersiz olduğundan iyi bir gelişme için gereken su miktarı sulama yolu ile verilmelidir.Sulama zamanı ve verilecek su miktarı bitkinin su isteği belirtilerine ve topraktaki nem durumuna göre saptanır. Bölgemizde yetiştirilen çeşitlerin orta bünyeli topraklarda ve normal iklim koşullarında 15-20 gün aralıklarla 4-5 kez sulanması uygundur.Bölgemizde en iyi sulama yöntemi yüzey sulama (karık usulü ) yöntemidir.

HASTALIK VE ZARARLILAR

Pamuk tarımında en çok görülen hastalıklar;

---Pamuk solgunluk hastalığı

---Fide kök çürüklüğü

---Köşeli yaprak lekesi hastalığı

---Antraknoz

Zararlılar;

---Toprak kurtları

---Pamuk yaprak biti

---Yaprak piresi

---Beyaz sinek

---Kırmızı örümcek

---Pembe kurt

---Yeşil kurt

---Pamuk yaprak kurdu

---Dikenli kurt

---Çizgili yaprak kurdu

Yüksek bağıl nem ve sıcaklık,hastalık ve zararlıların ortaya çıkması için uygun bir ortam oluşturur.Bu nedenle Çukurova da 4-5 kez ilaçlama yapmak zorunluluğu ortaya çıkar.

GÜBRELEME

Pamuk tarımında kullanılacak gübre miktarı, iklim ve toprak koşullarının yanı sıra, sulamaya, pamuk çeşidine göre değişir.Her şeyden önce kullanılacak gübre çeşidin ve miktarının belirlenmesinde toprak analizleri mutlaka yaptırılmalıdır. Genel olarak kullanılan gübre çeşit ve miktarları;

---Azotlu gübreler: Dekara  14-16  kg saf azot

---Fosforlu gübreler: Dekara  4-6  kg  saf fosfor

---Potaslı gübreler:Topraklarımız potasyumca zengin olduğundan kullanmaya gerek yoktur.Bu durum toprak analizleri ile belirlenmelidir.

---Diğer gübreler:Toprak ve bitki analizleri ile belirlenmelidir.

HASAT HARMAN

Kozaların olgunlaşması ile pamuk hasadına başlanır. Hasat tarihi iklim koşullarına, ekim tarihine ve sulama koşullarına göre değişir. Bölgemizde hasat Ağustos sonlarında başlayıp Kasım başına kadar devam eder.

Pamuk hasadı 2-3 kez elle toplanarak yapılmasına rağmen iş gücü sıkıntısı, hasadın elle yapılmasını ekonomik olmaktan çıkarmıştır.Dolayısıyla pamuk hasadında mekanizasyona geçiş kaçınılmazdır.Son yıllarda makine ile hasada ait bir çok çalışma ve uygulama yapılmaktadır.

Kaynak: Prof. Dr. Oktay GENCER